Bijengif is zeer geneeskrachtig en heeft al vele mensen beter doen voelen. Binnen de apitherapie is er echter één maar: de kans op een bijengifallergie. Verschillende wetenschappelijke onderzoeken laten zien dat 0,6 tot 7,5 procent van de bevolking allergisch is voor bijengif (Biló en collega’s, 2005). Maar wanneer je om je heen rondvraagt dan is onze ervaring dat dit er vaak nog veel meer lijken te zijn. Wij denken dat dit komt omdat er onder veel mensen verwarring bestaat over wat precies een allergie voor bijengif inhoudt. Veel mensen noemen een sterke zwelling van het door de bijensteek getroffene gebied al een allergie. Medisch gezien wordt dit slechts een onaangename reactie genoemd. Binnen de apitherapie wordt een sterke zwelling zelfs als zeer positief ingeschat, omdat het aangeeft dat het immuunsysteem wakker is geschud en het bijengif op deze manier voor gezondheidsveranderingen kan zorgen. Er wordt pas gesproken van een bijengifallergie bij een anafylactische shock die gepaard gaat met bijvoorbeeld ademhalingsproblemen en hartritmestoringen of uitgebreide urticaria met bijvoorbeeld bloeddrukdaling en eventueel bewustzijnsverlies.
Reacties op bijengif
In de literatuur worden vier verschillende soorten reacties geclassificeerd op een bijensteek, waarvan alleen de eerste volgens medische standaarden als klassieke allergie voor bijengif wordt beschouwd.
- 1. Onmiddelijk gegeneraliseerd: Een onmiddelijke reactie treedt zeer snel na de bijensteek op, meestal binnen 10 minuten. Een gegeneraliseerde reactie is een systemische reactie waarbij je op de ene plek wordt gestoken en je op een andere plek of over het hele lichaam een reactie krijgt. Een onmiddellijk gegeneraliseerde reactie kan zich op verschillende manieren uiten. Iemand met een onmiddelijke gegeneraliseerde reactie kan bijvoorbeeld snel na de bijensteek sterke jeuk krijgen over het gehele lichaam, algehele malaise vertonen en/ of een glazig rode huidskleur hebben. Ook dit is nog geen levensgevaarlijke situatie zoals bij een klassieke allergie voor bijengif, maar deze eerste reactie kan zich wel al snel na de bijensteek ontwikkelen tot ernstigere symptomen, zoals bloeddrukdaling, bewustzijnsverlies, ademhalingsproblemen en/ of hartfalen. Ook wanneer de eerste reactie zich na de bijensteek niet verder ontwikkeld tot ernstigere symptomen dan blijft het risico voor het ontwikkelen van een klassieke allergie voor bijengif groot. Wij raden in dit geval aan contact op te nemen met een allergoloog voor een test op een bijengifallergie en eventuele desensitisatie.
- 2. Onmiddelijk lokaal: Een onmiddelijke lokale reactie is een snelle reactie op de plek van de bijensteek. Dit is eigenlijk de directe pijn die met een bijensteek gepaard gaat. De reactie kan per persoon verschillen en loopt van een irritant, maar niet pijnlijk gevoel tot een krachtig branderig gevoel op de plek van de bijensteek. Meestal houdt de onmiddelijke lokale reactie slechts een paar minuten aan.
- 3. Vertraagd gegeneraliseerd: Een vertraagde gegeneraliseerde reactie is een systemische reactie, waarbij er symptomen zijn op plekken waar iemand helemaal niet is gestoken of zelfs in of over het hele lichaam. In tegenstelling tot de onmiddelijke reactie ontstaan e symptomen pas een uur na de bijensteek en kunnen ze zich niet ontwikkelen tot een levensbedreigende situatie. Voorbeelden van vertraagde gegeneraliseerde reacties zijn jeuk of netelroos, algehele malaise, misselijkheid, lichthoofdigheid, stijfheid of pijnlijke spieren en vermoeidheid. Binnen de apitherapie wordt gezegd dat je tijdens een vertraagde gegeneraliseerde reactie naar je lichaam moet luisteren. Voel je je ziek en vermoeid? Kruip in je bed en rust dan uit. Heb je jeuk of voel je warmte? Dan is het belangrijk de ergste plekken te koelen. Je lichaam en je immuunsysteem zijn hard bezig!
- 4. Vertraagd lokaal: Onder een vertraagde lokale reactie verstaan we zwelling, jeuk, roodheid, warmte of blaren nabij de plek waar je gestoken bent. Ook deze reactie kan per persoon variëren. In sommige gevallen kan de zwelling zeer groot zijn of erg jeuken en nog dagen aanhouden. Vooral onze extremiteiten (handen en voeten) en ons gezicht hebben de neiging snel te zwellen. Dit is erg vervelend voor de getroffene, maar is absoluut geen levensbedreigende situatie en ook geen bijengifallergie. Binnen de apitherapie wordt een vertraagde lokale reactie zelfs als zeer positief voor het immuunsysteem en onze gezondheid gezien! Een bijensteek in de hals kan door een grote zwelling natuurlijk wel levensgevaarlijk worden, omdat de luchtpijp dan wordt samengedrukt. Ook dit is geen bijengifallergie, maar vraagt uiteraard wel om medische assistentie.
Gevaar van een allergie voor bijengif
Hoewel het aantal doden door een allergie voor bijengif echt zeer laag is – deze wordt geschat tussen de 0,03 en 0,48 gevallen per 1.000.000 mensen (Biló en collega’s, 2005) – is een onmiddelijke gegeneraliseerde reactie op bijengif absoluut levensgevaarlijk. Bij een allergie voor bijengif ontstaat een anafylactische shock die gepaard kan gaan met ademhalingsmoeilijkheden hartritmestoringen, plotselinge bloeddruk verlaging, cyanose (blauwverkleuring van de huid), ernstige verkramping en bewusteloosheid met ernstige schade van het lichaam en de geest of zelfs de dood tot gevolg. Het is daarom belangrijk dat er adequaat op een allergie voor bijengif wordt gereageerd. Lees meer in het artikel ‘Hoe te reageren op een bijengifallergie?‘!